سلام

در قسمت معرفی بناهای معماری، تصمیم بر اینه که بناها و آثاری مورد بررسی قرار بگیرند که کمتر شناخته شده اند و مورد توجه هستن و این موضوع باعث فراموش شدن خیلی از این آثار شده.

از جمله این بناهای تقریباً فراموش شده، دو کاخ اقامتی - حکومتی متعلق به نصرت الله خان ضرغام السلطنه ، سردار امجد، از حکمرانان زمان ناصرالدین شاه هستند. این دو کاخ، به عنوان استراحت گاه های زمستانی و تابستانی این سردار در منطقه تالش استان گیلان ساخته شده اند که به معرفی آنها می پردازیم.

یکی از دلایلی که باعث شد این بنا رو برای معرفی انتخاب کنم این بود که، به روایت افراد محلی (و همینطور اقوام خودم) یکی از معماران سازنده عمارت زمستانی سردار امجد؛ «عین الله کریمیان» ؛ پدر پدربزرگ های من (جد من) محسوب می شن ...

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

«کاخ اطاقسرا» یا کاخ زمستانی نصرت الله خان سردار امجد، از مهمترین بناهای حکومتی گیلان در شهر تالش (هشتپر) به شمار می رود و خانه‏اى آجرين و عظيم است كه نظير آن در گيلان ديده نشده. سبك بنا، هلال طاق هاى درگاه‏ها و سر درهاى آن در گيلان بى‏نظير است.

سردار امجد که از اواسط دوره ی ناصرالدین شاه قاجار تا انقلاب مشروطه حاکم کرگانرود تالش بود، از قدرت و نفوذ زیادی در منطقه تالش برخوردار بود و برای قدرت نمایی و تدارک، مکانی مناسب برای پذیرایی از بزرگان و درباریان قاجار، تصمیم به ساخت این بنا می گیرد.

بنابر روایت منابع محلی احداث و تکمیل این بنا 25 سال به طول انجامیده است. سنگ های بکار رفته در بنا از ارتفاعات ییلاقی تالش به این مکان آورده شده اند و استادان معمار و کارگران زیادی بطور روزانه در ساخت این بنا مشغول به کار بوده اند.

این عمارت که در ابتدا بنا به محل استقرار، اطاقسرا نامیده می شد، اکنون در ضلع غربی میدان اصلی شهر تالش (هشتپر) واقع گردیده است. این بنای آجری با نمای بیرونی آبی رنگ و به همراه طاق نماها و درگاه های هلالی توجه هر رهگذری را به خود جلب می کند.

طبقه اول این بنا، دارای دو درب ورودی بزرگ در شمال و جنوب است که قرینه بصورت چهار پنجره بزرگ در طبقه دوم نیز در چهار جهت تکرار شده است. طبقه سوم دارای چهار کلاه فرنگی با پنجره های بادگیر است.

این بنا در جریان شورش های محلی مردم تالش در دوره انقلاب مشروطه  به آتش کشیده شد و به مدت 60 سال بصورت متروکه باقی ماند. تا اینکه در اوایل دهه 1350 خورشیدی مورد بازسازی قرار گرفت و این ساختمان و محوطه بزرگ پیرامون آن به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ( هلال احمر بعدی ) واگذار شد.

این بنا پس از انقلاب در اختیار نیروهای بسیج قرار گرفته بود که به گفته مدیر پایگاه پژوهشی تالش اکنون با رایزنی‌های انجام گرفته به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تحویل داده و برای تبدیل آن به موزه تاریخی و مردم شناسی تالش، تلاش می شود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

کاخ  ییلاقی ضرغام السلطنه (سردار امجد) در روستای باستانی و ییلاقی «آق اولر» در ۳۵ کیلو متری غرب شهرستان تالش واقع شده. این روستا در ارتفاع ۱۱۰۰متری از سطح  دریای آزاد  با  طبیعتی بکر و دست نخورده، دره های عمیق، مراتع وسیع و سر سبز، کو ه های بلند بر افراشته و چشمه های زلال و پر آب معدنی از جایگاه ممتازی برخوردار است.

دیوار خانه های روستایی آق اولر اغلب به رنگ سفید است و پنجره های آن به رنگ آبی رنگ آمیزی شده و بام خانه ها گاه با سفال قرمز و گاه با تخته های حاصل از چوب های جنگلی که در اصطلاح محلی به آن ها ” لت “می گویند، پوشش داده شده است. گورستان های باستانی منطقه آق اولر که در سال های اخیر از دل خاک سر بر آورده اند، شناسنامه قوی و معتبری برای این منطقه محسوب می شوند. این گو رستانها متعلق به نیمه دوم هزاره دوم قبل از میلاد می باشد و آثار مختلفی مانند ابزار آلات زندگی روز مره ، سلاح های جنگی، وسائل تزئین و زینت و… از آنها یافت شده است.